اگر وارث یا طلبکار فردی باشید که به تازگی فوت کرده و اموالی نیز از او به جا مانده، یا شخصی باشید که فرد فوت شده به نفع او وصیت کرده است، قطعاً در پی دریافت سهم یا طلب یا مورد وصیت شده از اموال فرد فوت شده هستید. ممکن است با فوت فرد یاد شده در ابتدا این نگرانی برای شما ایجاد شود که رسیدن به سهم و طلبتان بسیار سخت و حتی غیرممکن است. این نگرانی مخصوصاً زمانی که اموال، تحت تصرف یکی از وارثان باشد و به خصوص زمانی که شما طلبکار باشید دوچندان می شود و در پی راه حل برای دریافت سهم و طلبتان هستید. با کمی تحقیق و پرس و جو ممکن است اینگونه راهنمایی شوید که باید گواهی انحصار وراثت بگیرید. اما نمی دانید که گواهی انحصار وراثت چیست و از کجا باید آن را دریافت کرد و مراحل انحصار وراثت چگونه باید انجام شود.
اگر شما نیز در پی دریافت سهم و طلبتان از اموال فرد فوت شده هستید، اما نمی دانید انحصار وراثت و مراحل انحصار وراثت چیست متن زیر را تا انتها بخوانید.
انحصار وراثت چیست انحصار به معنی منحصر شدن است و انحصار وراثت به این معنی است که افرادی که از اموال متوفی ارث می برند منحصر و مشخص می شوند.
گواهی انحصار وراثت گواهی انحصار وراثت برگه ای است که مرجع قضایی در آن وراث و سهم الارث آن ها از اموال به جا مانده از فرد فوت شده را مشخص می کند و با داشتن این گواهی می توان به سراغ تقسیم ارث رفت و یا حق و طلب خود را دریافت کرد. این درخواست می تواند توسط هر یک از وراث و یا افرادی که ذینفع (مثل طلبکار) هستند، مطرح شود.
مراحل انحصار وراثت برای دریافت گواهی انحصار وراثت گام اول مراجعه به شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه فرد فوت شده و دریافت فرم مخصوص درخواست گواهی انحصار وراثت است. در این فرم اسامی و مشخصات کامل افرادی که از متوفی ارث خواهند برد و همچنین نسبت آن ها با فرد فوت شده قید خواهد شد. گام دوم این است که این فرم مخصوصی که از شورای حل اختلاف دریافت کرده اید را به همراه گواهی فوت متوفی و اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی تمام وارثان به دفتر اسناد رسمی ببرید. همچنین دو شاهد نیز که وارثان را می شناسند نیز باید حضور داشته باشند. در واقع در این مرحله دفتردار شهادت نامه ای تنظیم می کند که شاهدان با دادن امضا و گواهی، وراث فرد فوت شده را در فرم تایید می کنند. گام سوم مراجعه به اداره دارایی و پرداخت مالیات بر ارث است. در این مرحله وارثان باید فهرستی (اظهارنامه مالیاتی) از اموال متوفی تهیه کنند و با مراجعه یکی از وارثان به اداره دارایی تکلیف مالیات بر ارث مشخص شود و در انتها نیز پس از تهیه اظهارنامه و پرداخت مالیات اموال متوفی، اداره دارایی رسیدی به شما خواهد داد که این رسید برای گرفتن گواهی انحصار وراثت لازم خواهد بود. گام چهارم مراجعه مجدد به شورای حل اختلاف و تقدیم دادخواست گواهی انحصار وراثت است. در این مرحله باید فرم مخصوصی که در دفتر اسناد، ثبت و تایید شده را به همراه گواهی فوت متوفی، کپی برابر اصل شناسنامه وراث و افراد ذینفع (افرادی که نفعی در اموال متوفی دارند)، کپی برابر اصل عقدنامه همسر متوفی و رسید مالیات بر ارث (گواهی مالیاتی) به همراه دادخواست تقدیم شورای حل اختلاف کرد. پس از بررسی درخواست توسط شورای حل اختلاف و طی مراحل قانونی، گواهی انحصار وراثت صادر خواهد شد.
اگرچه بسیاری از افراد خود پیگیر مراحل انحصار وراثت و دریافت گواهی انحصار وراثت می شوند، اما از آنجایی که طی این مراحل نیاز به آگاهی از قوانین ارث و آشنایی کامل با مراحل پیگیری این درخواست دارد، مشورت با وکیل در این زمینه شما را از اشتباهات احتمالی در اخذ گواهی انحصار وراثت دور می کند. حتی پس از دریافت این گواهی نیز مشورت با وکیل باعث خواهد شد که شما مناسب ترین راه حل را برای چگونگی دریافت سهم و طلب خود از اموال متوفی انتخاب کنید.